“Met de verschillende wereldwijde crises die ons dagelijks leven in beslag nemen, is het belangrijk om te zien waar we technologie kunnen gebruiken om deze problemen op te lossen. Overheden spelen een belangrijke rol. Niet alleen als schepper en bewaker van randvoorwaarden voor het gebruik van technologieën, bijvoorbeeld rond privacy en veiligheid, maar ook als aanjager van de ontwikkelingen die informatiegedreven werken en kennisgestuurde besluitvorming ondersteunen.”

“Vandaag hebben we meer toegang tot gegevens van wearables, medische apparaten, omgevingssensoren, video-opname en andere aangesloten apparaten dan ooit tevoren. In combinatie met cloudtechnologieën beginnen we een glimp op te vangen van waar die krachtige combinatie van informatie en toepassing ons kan brengen.”

“De volgende golf innovators en uitvinders bouwt aan oplossingen om de planeet te herbebossen, gezonder te leven en logistieke ketens te verbeteren. Dit is nog maar het begin. Naarmate toegang tot geavanceerde technologie toeneemt kunnen we een stortvloed aan innovaties verwachten. Gesimuleerde werelden zullen de manier waarop we experimenteren veranderen. Simulaties worden gebruikt om verbeteringen aan te brengen in vervoer en logistiek, om voorspellingen te doen over klimaatverandering maar ook voor de modellering van financiële markten.”

“De dagelijkse impact is nog beperkt, maar dit verandert snel en de cloud zal deze technologieën toegankelijker maken. Zo ontstaan nieuwe gebruiksscenario's die niet gebonden zijn aan fysieke beperkingen. Ter illustratie, verwacht een golf van innovatie op het gebied van slimme energie die de wijze waarop we wereldwijd energie produceren, opslaan en verbruiken zal verbeteren. Stijgende kosten en betrouwbare toegang tot energie hebben gevolgen voor iedereen. Verschillende technologieën beginnen samen te komen en stellen ons in staat dit als nooit tevoren aan te pakken. Het gebruik van speciaal gebouwde chips zal snel toenemen door hardware-optimalisaties die de prestaties maximaliseren, terwijl het energieverbruik en de kosten worden verlaagd.”

“De informatiesamenleving gaat meer en meer een beroep doen op intelligentie en perspectieven verkregen uit data. Er worden data verzameld door overheidsinstellingen en commerciële bedrijven om goede en relevante diensten aan te bieden. Je kunt je echter afvragen: hoe slim doen we dat nu? Doen we dat met de juiste doelstellingen en de juiste intenties? Het eindgebruikersperspectief zou veel dominanter moeten zijn.”

“Het moet makkelijker worden om samen te werken met de overheid, een beetje zoals je diensten als Spotify of Booking.com ervaart. Daar zijn nog stappen te zetten. Ik denk dat vendoren als Google Cloud en verschillende businesspartners, overheidsinstellingen kunnen helpen en inspireren. De menselijke maat is een belangrijk gegeven. Het gaat om hoe we zorgen dat de juiste mensen op de juiste manier kunnen engagen met elkaar, zowel met de Nederlandse overheid als met bedrijven. Dat willen we op een verantwoorde manier doen. Kijk hoe er een versnelling is rondom artificial intelligence. We hebben prachtige technologie, maar zien ook dat we die op een verantwoorde manier moeten gebruiken. Het gebruik moet passen in juridische, privacy- en securitykaders. Als vendoren moeten we meehelpen om die kaders neer te zetten. Hoe ga je developers daarin trainen?”

“We zijn de lange reis qua informatiesamenleving gestart, maar er is nog veel ruimte voor verbetering. Veel problematiek wordt bekeken vanuit problemen. Bij verbeelding gaat het juist om kansen en beter doen. Binnen Google werken wij met het zogeheten 10x thinking. Dat zet aan tot andere manieren denken; dat je uit je geijkte benaderingen komt en anders gaat kijken naar vraagstukken. De uitdaging zit er wel in om al die creativiteit en goede ideeën vanuit die verbeelding te operationaliseren. Ik zie binnen overheidsinstellingen hoe druk de draaiende organisatie is. Hoe kunnen we meer ruimte vrijmaken voor verbeelding? Voor nadenken over wat het nu echt is wat een burger van ons verwacht? Daarbij helpen data enorm, vooral als data uit alle relevante bronnen slim worden gecombineerd waardoor nieuwe inzichten ontstaan. Dat geeft inzicht in waar nu tijd bespaard kan worden, om meer tijd aan verbeelding te besteden!”

“De informatiesamenleving gaat zich ontwikkelen tot een samenleving waarin de burger centraal staat. De overheid moet daarom open zijn op een productieve manier om die burger goed te bedienen, en niet alleen via Woo-verzoeken. Als je dat als beeld vasthoudt zie je ook welke eisen er gesteld worden aan een goede informatiehuishouding. Dat begint met die centrale positie van de burger, met het goed bedienen van parlement en pers. Zo word je die responsieve overheid die ten dienste staat van alle belanghebbenden. Je weet als burger wat van jou is, waar je recht op hebt, je weet wat de overheid weet, maar je weet ook waar je je vragen beantwoord kunt krijgen.”

“Als IBM zijn wij al lang bezig om de overheid daarbij te helpen, met technologie, met diensten, met datagedreven werken. We hebben daarvoor een aantal principes geformuleerd. De data blijven van de burger, of waar van toepassing van de overheid. Je ziet in de beoogde informatiesamenleving steeds meer verantwoord gebruik van technologie om burger, Kamer, pers, bedrijfsleven te bedienen. Daarbij moet de publieke waarde altijd centraal staan. Dat is precies die informatiesamenleving, die staatsecretaris Van Huffelen en regeringscommissaris Informatiehuishouding Arre Zuurmond voor ogen hebben.”

“Zolang je applicaties goed en verantwoord ontwikkelt en gebruikt kun je maatschappelijke kansen pakken. Verbeeldingskracht kunnen we daarvoor goed gebruiken. Het is een goede ontwikkeling dat informatiesystemen niet alleen meer in de technische broedkamers worden bedacht, op basis van inkoopvoorschriften, maar dat we daarbij steeds vaker de zogenaamde stakeholders betrekken. Wie gaat het gebruiken? Wie wordt erdoor geraakt? Ga bij elkaar zitten; niet alleen met de usual suspects. Als het gaat over de nasleep van de toeslagenaffaire, dan is het verreweg het beste om mensen erbij te zetten die daar ook dagelijks mee te maken hebben. Werk eerst aan een streefbeeld. Los van technologie, los van regels. Hoe zou die ideale wereld eruit moeten zien? En hoe moeten we daar komen? Daar kunnen we die verbeelding erg goed gebruiken.”

“De informatiesamenleving komt eraan. Sterker nog, we zitten er middenin. Er zijn sectoren waar de nood het hoogst is en verandering het hardst nodig. Denk aan de zorg. Daar moeten we echt wat veranderen, anders kunnen we het de komende jaren niet meer aan. Ook bij Schiphol zie je soortgelijke problematiek. We kunnen niet zomaar bussen met mensen inzetten. Informatietechnologie kan helpen om fysieke arbeidsprocessen te digitaliseren. Ik verwacht de komende jaren veel van robotica, AI en het digitaliseren van werkprocessen.”

“Word je op Schiphol nu nog handmatig gefouilleerd, straks, met de juiste technologie, loop je gewoon door een scanner heen. Zo ook het paspoort controleren wanneer je jezelf straks met je digitale e-wallet kunt identificeren.”

“In de zorg zetten we steeds meer digitale oplossingen in om werkprocessen te vereenvoudigen. In Denemarken zijn ze daar nog verder in. De focus ligt op voorkomen dat iemand naar een ziekenhuis moet. Moderne technologieën als sensortechnologie en artificial intelligence zorgen voor minder toeloop naar een ziekenhuis. Als je op afstand kunt meten of iemands hart goed functioneert, hoeft deze persoon niet naar een ziekenhuis te komen. Die zorg op afstand zie je ook in Nederland steeds meer, maar het ontbreekt nog aan een echt integrale aanpak.”

“Verbeeldingskracht helpt ons om verder te denken dan gebruikelijk is. Toen we de eerste auto’s ontwikkelden leken die nog precies op paardenrijtuigen, maar dan met een motor erin. Je moet anders leren denken. IT is ondersteunend om dingen beter en efficiënter te maken. Maar we moeten eerst nadenken over andere werkbenaderingen. Met verbeelding kom je verder maar je moet dus niet denken vanuit de technologie, maar vanuit je maatschappelijke taak. Hoe ga je de zorg goedkoper maken? Hoe ga je de zorg kwalitatief beter maken? Hoe ga je mobiliteit veranderen? Alleen zo komen we verder.”

“Onze informatiesamenleving kan zich ontwikkelen vanuit het gedachtengoed rond Society 5.0. Society 5.0 staat voor een superslimme samenleving met de focus op de menselijke maat en is over komen waaien uit Japan. Het is een visie op de wijze waarop de samenleving zich ontwikkelt door gebruik van nieuwe technologieën. In Japan is het meer dan een visie en vormt Society 5.0 een strategie om met publiek-private samenwerking het land een grote sprong voorwaarts te laten maken qua leefbaarheid en duurzaamheid in combinatie met economische groei. Om dit te bereiken is zeker verbeeldingskracht nodig en outside-in denken. Ik ben daarom blij met het thema dit jaar op het iBestuur Congres.”

“Society 5.0 is een wenkend perspectief om verder te kijken dan opeenvolgende crises, de (vermeende) complexiteit en de waan van de dag. Het biedt handvatten om nieuwe digitale technologieën als IoT, AI, VR/AR en robotisering toe te passen op maatschappelijke opgaven waarbij de publieke waarden maatgevend zijn. Een waardengedreven (digitale) samenleving dus. Dit vraagt om een intensieve en serieuze publiek-private samenwerking, om de mogelijkheden die nieuwe technologieën en nieuwe ideeën bieden optimaal in te zetten rond thema’s als het waarborgen van de menselijke maat, rentmeesterschap/duurzaamheid en een veilige digitale infrastructuur.”

“Derhalve gaat Capgemini graag tijdens het congres en daarna de dialoog aan met overheden en maatschappelijke organisaties om deze superslimme samenleving te bewerkstelligen. Makkelijk zal het niet zijn. Innovatief en outside-in denken staan vaak op gespannen voet met beleidsontwikkeling, waarbij uitgaande van controleerbaarheid en juridische houdbaarheid er telkens weer voldoende ruimte moet worden toegestaan voor echte innovaties ten dienste van burgers en bedrijven. Laat het iBestuur Congres het startsein zijn voor een Nederlandse Society 5.0.”

“Kijkend naar de informatiesamenleving zie ik dat het allemaal digitaler wordt. Maar de uitdaging is dat we moeten proberen iedereen mee te nemen. Informatie tot je nemen, uitwisselen, soms krijg ik het gevoel dat we bijna verdrinken in de informatie. We hebben hulp nodig om onszelf daar wegwijs in te maken. Daarnaast denk ik dat overheden steeds transparanter worden in hun informatie, waarbij burgers steeds meer centraal komen te staan.”

“Salesforce helpt als CRM-provider sinds een paar jaar de overheid om meer de mens centraal te stellen. Bij CRM (customer relationship management) gaat het allemaal over interactie tussen enerzijds een organisatie en aan de andere kant haar klanten. We kunnen de C voor customer ook vervangen door citizen, burger. Wij zijn groot geworden door bedrijven te helpen die klant centraal te stellen. Als bedrijf wil je geld verdienen; dat doe je het best als je luistert naar je klant. Hoe kom je zover dat burgers een Bol.com-ervaring krijgen bij de overheid? Dat lukt alleen als we als overheid meer in dialoog gaan met die burger, de klant. En daar helpen onze platformen bij. We zijn daarmee bijvoorbeeld al begonnen bij de gemeente Tilburg. Wat we voor ogen hebben is dat de overheid een 360-graden-blik heeft op een persoon, dat je door het platform in een oogopslag kunt zien is welke contacten er lopen. Zodat de burger niet steeds opnieuw hetzelfde verhaal hoeft te vertellen.”

“Een stap verder is artificial intelligence, waarmee de gemeente kan anticiperen op de vraag van de burger. Je kunt flink dagdromen over wat er allemaal mogelijk is. Verbeelding is iets waar je naartoe moet leven en naartoe moet werken. Als ik dan aan de overheid denk, zie ik een inspirerende overheid: die er is voor de samenleving, niet alleen doet wat moet, maar dus ook inspireert. Ik zou willen dat we op meer terreinen zo'n acterende overheid zouden hebben; die een stip op de horizon zet waar we met Nederland heen willen. En ik als technologieleverancier ben natuurlijk alleen maar een hulpmiddel. Digitalisering is immers slechts een middel om iets van die verbeelding te realiseren, en geen doel op zich. Verbeelding is goed; dat je mensen inspireert om mee te doen en gezamenlijk, overheid en haar burgers, iets moois te realiseren voor de maatschappij op microniveau, en liefst ook op macroniveau. Door een vergezicht te schetsen krijg je als overheid draagvlak.”

“In de informatiesamenleving worden we uitgedaagd om met een vernieuwde blik te kijken naar het inzetten van digitale oplossingen die waarde toevoegen voor burgers, bedrijven en overheid. Maar met een vernieuwde blik alleen zijn we er niet. Er is ook een cultuurverandering nodig, aangevoerd door inclusief leiderschap. Opgavegericht samenwerken, een lerende organisatie zijn waar fouten gemaakt mogen worden, ‘van buiten naar binnen’ denken, lef tonen en kritisch mogen zijn. Kortom, door te verbeelden ontstaan andere perspectieven op de digitale transformatie van de overheid.

Door creativiteit en vernieuwing te stimuleren, kan de digitalisering van de overheid niet alleen efficiënter, maar ook effectiever en inclusiever worden.”

“Tijdens het iBestuur Congres organiseert Centric samen met onder meer het Nationaal Archief en Binnenlandse Zaken break-out sessies en verzorgen wij een track voor Markt en Overheid. Onze kracht is het omzetten van digitale ambities in oplossingen die ruimte geven voor kwalitatieve dienstverlening naar burgers en bedrijven. Standaardisatie en interoperabiliteit helpen om technologie grootschalig te implementeren. Menselijke maat, voorspelbaarheid, samenwerking en de publieke zaak moeten daarin voorop staan. En een werkplek voor de medewerker van de toekomst waarbij opslag van data duurzaam toegankelijk is. Bouwen aan vertrouwen door alle digitale transacties en algoritmes die gebruikt zijn in systemen te registreren. Werken aan leefbaarheid van stad en platteland door inzet van AI en slimme technologie.”

“Alles is mogelijk met technologie, maar niet alles hoeft. Verbeeldingskracht helpt om een stip op de horizon te zetten; wat voor digitale samenleving hoort daarbij en welke richting zien we voor de komende jaren. Verbeeldingskracht zorgt voor verbinding, het geeft ons de kans te leren van elkaar. Verbeeldingskracht biedt awareness op de kansen én de risico’s van digitalisering.”

“De informatiesamenleving heeft in een democratie een open karakter. Bovendien is de ontwikkeling van die samenleving vaak onvoorspelbaar, en biedt ze zowel kansen als bedreigingen. Dat betekent voor overheden dat ze de ontwikkeling van de informatiesamenleving vaak niet kan beïnvloeden, maar dat ze er wel op in moet spelen. Met andere woorden, gebruik maken van kansen die technologie biedt voor een betere publieke dienstverlening en aansluiten bij maatschappelijke ontwikkelingen.”

“Verbeeldingskracht is een essentiële factor bij het omarmen van kansen. In de eerste plaats is het cruciaal om te bedenken op welke manieren deze kansen benut kunnen worden om effectieve oplossingen te vinden voor diverse maatschappelijke vraagstukken, zoals beter verbinden met de burger, hoe om te gaan met de krapte op de arbeidsmarkt en het beperken van de CO2-uitstoot.”

“Tegelijk moet de overheid beseffen dat een verkeerd gebruik van technologie een betere dienstverlening en bescherming van burgers juist in de weg kan staan. Zie bijvoorbeeld het gebruik van algoritmen bij de uitvoering van allerlei regelingen, wat bij een verkeerde, onzorgvuldige toepassing kan leiden tot verkeerde besluiten met ernstige gevolgen voor burgers. Een betrouwbare overheid, die robuust, wendbaar, effectief en verbonden is, vindt dus balans tussen kansen en bedreigingen en zet haar verbeeldingskracht in om die balans te vinden en te borgen.”